Notatki graficzne lub notatki wizualne – forma zapisu i mnemotechnika, którą mózg lubi a ja pokochałam od pierwszego wejrzenia i to zmieniło moje życie! Na serio!
Pamiętam ten moment, kiedy po raz pierwszy w sieci zobaczyłam sketchnotkę. Szukałam jakichś rysunków i idąc tak po łańcuszku kolejnych przekierowań, bodajże Pinterest, pokazał mi obrazy pod hasłem „sketchnoting”. Świat stanął w miejscu, zaciągnęłam się mocno powietrzem i wstrzymałam oddech. Tego szukałam! Tego mi trzeba! Poczułam się jak ta bakteria w odpowiednim środowisku: Tu mi dobrze, tu będę się rozmnażać! Na serio.
Mogę śmiało powiedzieć, że ta chwila zmieniła moje życie, i to nie tylko zawodowe. Tak miało być!
Ale po kolei 🙂
SKETCHNOTING to kreatywna mnemotechnika,. Taka forma zapisu stymuluje różne obszary mózgu i angażuje emocje, przez co zostawia trwalszy ślad w naszej pamięci. Łączy w sobie elementy porządkujące zapis jak:
HIERARCHIZACJA TYPOGRAFICZNA
- Wyspy wyrazowe
- Nagłówki i śródnagłówki
- Różna wielkość i krój pisma
- Pogrubienia
HIERARCHIZACJA WIZUALNA
- Pola tekstowe
- Ikonki/ metafory/ wizualizacje
- Separatory i łączniki
- Wyróżnienie kolorem i kod kolorystyczny
Graficzna notatka jako taka ma podręczny format – nazwijmy go zeszytowym (A5 lub A4). Na bazie sketchnotingu powstały pochodne formy i inne formaty jak graphic recording, filmy eksploatacyjne czy graficzna facylitacja spotkań i flipowanie. (Zobacz linki do tych definicji pod wpisem.)
To proste techniki, których każdy może się nauczyć i z powodzeniem wykorzystać do uczenia się i uczenia innych. Mogą stać się Twoją pasją!
Z pomocą własnoręcznie wykonanej sketchnotki najwięcej zapamiętuje jej autor, ponieważ jest ona odzwierciedleniem jego procesu myślowego i jego intuicyjnych skojarzeń. Możesz robić sketchnotki będąc uczestnikiem szkoleń i warsztatów, jako notatkę z czytanej książki np. o tematyce biznesowej, jako forma przedstawiania treści na Twojego bloga czy komunikację w social mediach. Możliwości są nieograniczone! Widziałam zeszyty szkolne uczniów i notatki studentów prowadzone tą techniką i sami autorzy mówili, że powtarzając materiał skanują tylko swoje notatki i od razu
„otwierają się same klapki w mózgu.”
Ta technika podbiła też serca trenerów, nauczycieli i wykładowców – wszelkich edukatorów – zarówno jako forma pracy na tablicy i flipcharcie. (Zobacz wpis: Co to jest FLIPOWANIE?) jak i forma przedstawienia partii materiału, technika do tworzenia ciekawych arkuszy pracy, w tym sprawdzianów i testów.
Ze względów praktycznych coraz więcej sketchnoterów używa tabletu graficznego, który pozwala na zapis od razu w formie elektronicznej oraz w razie potrzeby, daje możliwość szybkiej edycji.
Gdzie jeszcze możesz stosować sketchnotki? Otóż odpowiem: WSZĘDZIE! 😊
Jak zacząć praktykować sketchnoting?
Po prostu należy spróbować. Zacznij od prostych graficznych notatek, dotyczących z pozoru błahych rzeczy, jak na przykład rysunki podczas oglądania programu kulinarnego. Być może tak zapisany przepis będzie długo przez Ciebie wykorzystywany? Oczywiście – to już wiesz – nie muszą być to profesjonalne rysunki dań ani poszczególnych składników. Sketchnote to przecież szkic rysunkowy, jak mówi o tym sama nazwa. Po tej wprawce można przejść do notatek bardziej zaawansowanych, czyli bardziej urozmaiconych rysunków i krótkich zapisków. Pamiętaj, im częściej będziesz korzystać z tej formy robienia notatek, tym z większą wprawą i szybciej będą powstawały Twoje rysunki. A warto, by powstawały, bo możesz przez to nie tylko coś zapamiętać, ale stworzyć prawdziwa galerię Twoich sketchnotek. Może być ona narzędziem do nauki, rodzajem pamiętnika, a także mieć wartość artystyczną, czy nawet sentymentalną. Czasami musi upłynąć trochę czasu, by w pełni je docenić.
Sketchnoting w szkole? Jak najbardziej!
Szkoła nie tylko uczy, ale powinna też pokazać JAK się uczyć, czyli stworzyć warunki do rozwoju intelektualnego ucznia. Jednym z przydatnych narzędzi do tego jest wizualizacja myślenia, czyli sketchnoting. Warto to wykorzystać, bo w zmieniającym się świecie i wyzwań współczesności, techniki uczenia też się zmieniają i szkoła powinna za nimi nadążyć. Już nie wystarczy kreda i tablica, by przykuć uwagę uczniów, rozbudzić ich zainteresowanie i skłonić do pracy. Dlatego wprowadzenie sketchnotingu, jako uzupełniającej formy nauki, jest bardzo efektywne. Nie dość, że samo robienie notatek pobudza wyobraźnię i rozwija zdolności rysunkowe, to uczy kompozycji i skutecznego zapamiętywania. Jak żadna z tradycyjnych form rozwija również kreatywność, koncentrację, kojarzenie i rozumienie treści. Treść zapisana symbolicznymi rysunkami wzmacnia pracę mózgu, pomaga rozwijać twórcze myślenie oraz stwarza możliwość ekspresji potencjału ucznia.
Ucząc wizualizacji swoich myśli, zacząć można od prostych ćwiczeń. Jednym z nich jest rozrysowanie swojej autoprezentacji, w której należy zmierzyć się z pewnymi swoimi ograniczeniami w wyrażaniu siebie, ale jednocześnie uczy to robić i zmusza do autorefleksji. Rysowanie swoich emocji i uczuć, mówienie o swoich potrzebach i oczekiwaniach w formie graficznej daje duże możliwości poznawania siebie i pokonywania słabości.
Uczenie się nowych rzeczy polega głównie na zrozumieniu i utrwaleniu. Nie oszukujmy się, własnoręcznie zapisana kartka w zeszycie spełni swoją pozytywną funkcję w tym procesie, ale czy nie lepiej poznać efektywniejszy sposób przyswajania wiedzy? Dlatego warto zaproponować i uczyć podopiecznych sketchnotingu.
Żeby jednak nauczyciel mógł to zrobić z przekonaniem i znajomością tej techniki, powinien wcześniej praktykować robienie sketchnotek. Wprowadzenie sketchnotingu w procesie nauczania bardzo uatrakcyjni lekcje. Warto spróbować, zwłaszcza że daje to możliwość modyfikacji i dostosowania do uczniów. Sketchnotki cieszą się ogromnym powodzeniem w nauczaniu języków obcych.
Notatki nie muszą być nudne! Twórz je sam!
Przyjęło się, że notatki to zbiór informacji zapisanych w zeszycie czy na kartce linearnie, za pomocą słów/wyrazów. Jednak sketchnoting pokazuje, że można je robić również z wykorzystaniem rysunków i elementów graficznych. Tworzenie notatek, czy to w szkole, czy na uczelni, szkoleniu czy warsztatach, wcale nie musi być standardowe. Możesz tworzyć je na swój własny, unikalny sposób, a do tego świetnie się bawić, pobudzać swoją kreatywność i wyobraźnię. Ponadto badania pokazują, że łatwiej zapamiętujemy informacje z notek graficznych (sketchnotki), ponieważ odpowiednie użycie:
- skojarzeń (prostych rysunków),
- kodu kolorystycznego,
- hierarchizacji i esencji treści,
jest łatwiej przyswajane i zapamiętywane przez mózg. Nie każda sketchnotka musi zawierać mnóstwo rysunków. Już sama esencja najważniejszych treści i ich optyczny układ jest lepiej postrzegany przez mózg.
U kogo najbardziej sprawdzi się ta forma notowania i nauki? Tak naprawdę u wszystkich. Badanie przeprowadzone wspólnie z Działem Badań i Analiz Politechniki Warszawskiej (2018) pokazało, że uczestnicy, którzy przed badaniem deklarowali, że z zapisu linearnego, ich zdaniem, zapamiętają więcej, w teście finalnie przyswajali więcej informacji z wizualizacji treści technikami sketchnotingowymi. Warto jest zatem dać tej metodzie szansę.
Jak nauczyć się sketchnotingu?
Po pierwsze, to techniki, których każdy może się nauczyć. Po drugie: ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz. Pamiętaj, że praktyka czyni mistrza. Nie ma osoby, która rodzi się z już opanowanymi umiejętnościami. Picasso też kiedyś narysował coś po raz pierwszy i z pewnością nie wisi to dzisiaj w Luwrze. 🙂 Faktycznie, jednym nauka przychodzi łatwiej, a innym trudniej. Im więcej robisz sketchnotek, tym łatwiej Ci to przychodzi. Miej to na uwadze i nie bądź dla siebie zbyt surowy.
Jeśli chcesz nauczyć się sketchnotek, to u nas znajdziesz kursy i warsztaty zarówno w trybie on-line, jak i stacjonarnym. zapraszam #jakniewiemco:
– moje warsztaty stacjonarne: https://flipowanie.pl/produkt/flipowanie-warsztat-stacjonarny/
– kursy online: https://flipowanie.pl/sklep/kat/flipowanie/
Co można zapisywać za pomocą sketchnotki?
Prawda jest taka, że wszystko. Trzeba tylko zacząć, ale kiedy już spróbujesz, pójdzie z górki. Niezależnie od tego, czy jesteś na spotkaniu biznesowym, studenckim wykładzie, zajęciach dodatkowych czy uczestniczysz w konferencji, czy szkoleniu, zamiast tworzyć typowe linearne notatki, zacznij tworzyć sketchnotki. Twoje rysunki nie muszą być dziełem sztuki. Powinny być proste i szybkie, a przede wszystkim łatwe do odczytu i skojarzenia dla Ciebie samego. Podstawową funkcją sketchnotki jest uporządkowane i przejrzystość informacji. To magia. Sam spróbuj, a pokochasz. I to nie jest Prima Aprilis 🙂
Zobacz też wpisy: –
Co to jest FLIPOWANIE I FACYLITACJA GRAFICZNA?
